01/10/10

"mùsica" NON "mùsiga"

Est unu cultismu, in ue sa -C- originària latina non càmbiat in -g-, -h-, -°- o àteru, comente càpitat si esseret una paràula de derivatzione latina direta!
Cale est sa lògica? Chi non si podent aplicare a paràulas noas, in manera retroativa, règulas de trasformatzione chi òperant in paràulas patrimoniales. Totu a su prus si podet addatare s'atzentu o sa parte finale, comente càpitat in àteras limbas: fra. musique, ing. music, etc.
Duncas est giustu: polìtica NON polìtiga, etc.

4 commenti:

Axel ha detto...

Pro ite sas àteras limbas addantant sas paraulas noas (faeddu nou est mùsica?) cunforma a sa fonètica issoro, mantenende naturale sa faeddada e sena la istrupiare? In cale momentu istòricu e chie at detzìdidu chi su sardu est limba morta e no podet addatare sas paraulas? Sos sardo-faeddantes de oe non leant prus parte a dinàmicas ativas?
In Campidanu "radio" la narant "arràdiu", addatande su faeddu cunforma a sa fueddada issoro. Un'addatamentu acontèssidu a su prus a tardu in su 1900.
Sos castillanos, alleghende de football, narant "chute" (in cadalanu "xut"), dae s'inglesu "shoot". Sunt petzi pagos esempros.
Ah, un'àtera cosa: pagu tempus a oe, sa Real Academia Española at introduidu de forma ufitziale su vocàbulu "cederron": CD Rom.
Ma su Sardu no si lu podet permìttere, ca nois matessi ischimus chi est una limba de sèrie B.

dsc ha detto...

Apo naradu su chi naras tue: addatamentu non trasformatzione aplichende règulas chi non funtzionant prus in sa limba.
Abbaida su chi apo iscritu in FB a propòsitu de "repùblica" NON "repùbrica":
Dae su latinu PLICA, pro leare una paràulas cale si siat, derivat in ita. "piega" in manera regulare, in srd. "priga, pil°a, pìcia, pìgia, pixa" semper in manera regulare in sas variedades locales. Gasi etotu PLUS, ita "più", srd "plus, prus, piùs, ciùs".
Su derivadu populare/patrimoniale de sa prima paraula est "spiegare, dispiegare, etc." Però sos derivados cultos italianos sunt "esplicare, implicare, complicare, duplicare, ecc." chi mantenet su PL- chi imbetzes si càmbiat in P+vpcale in sas paràulas de derivatzione latina direta.
In srd at a èssere su matessi: "esplicare, implicare, cumplicare, duplicare, etc."
Sos derivados cultos de PLUS sunt in ita. "plurale (non *piurale), plurimo, etc.". Gasi etotu at a èssere in srd "plurale (non *prurale), plùrimu, etc.", cun carchi addatamentu!
In sos cultismos, a su sòlitu, in peruna limba s'aplicant règulas retroativas de trasformatzione.
Leghide su testu de sa LSC chi est presente in Rete "lsc.pdf" in ue crati bene sos critèrios e sa relatzione paràulas/tèrmines.
Est sa matessi cosa de "limba, limbudu, limbeddu, limbatza, etc." MA "linguìstica, linguista, etc.".
Comente in isp. "lengua" MA "lingüistica, lingüista" NON "*lenguistica, lenguista, etc."
A pustis, s'in casu nde torramus a faeddare!

Axel ha detto...

Ti torru gratzias pro sa resposta.
Su chi non mi abbarrat galu craru est: tando cale sunt sos cultismos? Comente los distingo?
Creo chi tocat puru a donare atentzione a no incluire totu a intro de sa definitzione "cultismu".

Unu saludu

dsc ha detto...

A su sòlitu sos tèrmines sientìficos sunt cultismos formados, leados o addatados dae àteras limbas, comente s'italianu, su latinu, su gregu, etc. , sena aplicare sas règulas morfòlogicas de trasformatzione dae sa limba originària chi balent pro sas paràulas patrimoniales. Ma non semper, ca, a bias, una paràula patrimoniale podet leare su valore de tèrmine in unu setore particulare e determinadu.
Sos cultismos si reconnoschent belle semper ca non sighint sa règulas de trasformatzione tìpicas de sa limba pro unu fenòmenu determinadu, es: "ogru" est patrimoniale dae lat. OCULU(M); "binòculu" est cultismu, ca si esseret derivadu deretu dae su latinu fiat istadu in srd. "*binogru", in ita. "*binocchio", in isp. "*binojo", etc.chi no andant bene.

.............................................................................................

• Diegu Corràine [dsc], moderadore e redatore.

.............................................................................................

INCARCA IN SU FAEDDU CHI T'INTERESSAT! Si cheres imparare a praticare sa LSC, inoghe ti podimus agiuare. Pro fàghere pregontas, ma finas pro currègere faddinas chi podimus fàghere finas nois, iscrie a: limbasardacomuna@gmail.com

Amus pessadu chi pro sos amigos chi cherent megiorare s'ortografia de sa LSC, cumbenit a tènnere un'ispàtziu che a custu in ue podimus pònnere AVERTÈNTZIAS in manera istàbile, a disponimentu de totus, pro: dare cussìgios, rispòndere a pregontas, currègere isbàllios.

LSC > Delìbera numb. 6/14 de su 18 de abrile de su 2006, su Guvernu sardu aprovat sas normas de sa Limba sarda comuna>Limba Sarda Comuna